Εξάντληση;

Hendrik Avercamp, Skating Scene

Περίμενα την βροχή από χθες το βράδυ, δεν μου την υποσχέθηκε κανείς, εγώ την περίμενα, ξυπόλητος, τυλιγμένος με μια κουβέρτα στην βεράντα, να κάνει όλα αυτά που έχουν ειπωθεί για εκείνη κατά καιρούς και που πάντα θα λέγονται, πες τα κλισέ, πες τα ό,τι θες, το συναίσθημα δεν κατάφερε ποτέ να μετατραπεί σε λέξεις έτσι κι αλλιώς. Τα θεατρικά του Τσέχωφ περίμεναν υπομονετικά στο κομοδίνο να δώσουν αυτήν την κάποια βραδύτητα σε μια μέρα που ξύπνησε ολισθηρή, έτοιμη να σε βοηθήσει να σπρώξεις όσα μαράθηκαν, ακίνητα στην όψη του Οκτωβρίου. Και γιατί να δώσεις βραδύτητα; Αρκετά δεν σε κρατούν πίσω όσα κουβαλάς εσύ και οι άλλοι, όσα σας φόρτωσαν με το έτσι θέλω με την επίφαση της σωτηρίας σας; Αρκετά. Κι όμως, είναι και αυτά που κουβαλούσε ο Ιβάνωφ που έφεραν την Κυριακή προ των ευθυνών της. Δες:

Είχα έναν εργάτη, τον Σεμιόν, τον θυμάσαι. Μια φορά στην διάρκεια του αλωνίσματος θέλησε να καυχηθεί μπροστά στα κορίτσια για τη σωματική του ρώμη, σήκωσε στον ώμο δυο τσουβάλια σίκαλη και τσακίστηκε. Δεν άργησε να πεθάνει. Μου φαίνεται, λοιπόν, ότι κι εγώ κάπως έτσι έχω τσακιστεί. Γυμνάσιο, πανεπιστήμιο, κτήμα, σχολεία, διάφορα…Δεν πίστευα όπως πιστεύουν όλοι, δεν παντρεύτηκα όπως παντρεύονται όλοι, ήμουν φλογερός, ριψοκινδύνευα τα λεφτά μου – εσύ το ξέρεις – τα πετούσα δεξιά κι αριστερά, πέρασα στιγμές ευτυχισμένες και βάσανα, όσα κανένας άλλος σε όλη την περιοχή. Όλα αυτά, Πάσα, είναι το βάρος που με τσάκισε…Φόρτωσα στην πλάτη ένα φορτίο, αλλά η ράχη μου λύγισε. Για είκοσι χρόνια είμαστε όλοι ήρωες, τα δοκιμάζουμε όλα, μπορούμε να κάνουμε τα πάντα, κι όταν φτάσουν τριάντα κουραζόμαστε πια, δεν είμαστε ικανοί για τίποτα. Πώς λοιπόν, πώς εξηγείς μια τέτοια εξάντληση; *

Διαβάζω εδώ μια σύντομη αναφορά:

Παντρεμένος με την Άννα, που εγκατέλειψε την οικογένειά της και την πίστη της για χάρη του και που τώρα πεθαίνει από φυματίωση, ο Ιβάνωφ προσπαθεί να δραπετεύσει με οποιονδήποτε τρόπο, από την ασφυκτική ατμόσφαιρα του περιβάλλοντός του. Το όνομα Ιβάνωφ είναι ένα από τα πλέον κοινά ονόματα στην ρωσική αυτοκρατορία και ο Τσέχωφ το συνδέει με την διάψευση των ονείρων, όταν η πρώτη νεότητα τελειώνει, με το κενό, την απάθεια, την συναισθηματική αδράνεια και εν τέλει τον θάνατο. Στο πρόσωπο του Ιβάνωφ συναντάμε τον κάθε άνθρωπο που στα νιάτα του ονειρεύτηκε ένα νέο κόσμο, αλλά που η ζωή τον διέψευσε, δεν του έδωσε μια δεύτερη ευκαιρία και το μόνο του καταφύγιο είναι η διαδρομή του προς την απόλυτη σιωπή.

Ο Ιβάνωφ παλεύει αλλά δεν αντέχει. Εμείς;

(* Μετάφραση Βασίλης Ντινόπουλος, Bιβλιοπωλείο της Εστίας)